Het is belangrijk dat ouders waar mogelijk gezamenlijk het gezag over hun kinderen uitoefenen en dat beide ouders nauw betrokken zijn bij de verzorging en opvoeding van kinderen.

Tot 1 januari 2023 is er alleen automatisch gezamenlijk gezag als kinderen binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap worden geboren. Ouders die niet getrouwd zijn of geen geregistreerd partnerschap hebben moeten het gezamenlijk gezag zelf regelen bij de rechtbank.

Deze manier van het aanvragen van erkenning en gezag sluit onvoldoende aan bij de samenleving. Inmiddels worden meer dan de helft van de eerstgeboren kinderen geboren buiten het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Uit deze groep ouders regelt een op de drie het gezamenlijk gezag niet. 

Gezamenlijk gezag

Het is belangrijk om gezamenlijk gezag goed te regelen. Dit kan anders voor vervelende situaties zorgen voor ouders en kind. Bijvoorbeeld bij:

  • Het doorgeven van een verhuizing of aanvragen van een reisdocument
  • Het reizen met minderjarigen naar het buitenland
  • Een juiste berekening van toeslagen
  • De inschrijving voor een kinderdagverblijf en school
  • Medische beslissingen maken en inzage in een medische dossier
  • Ingrijpen bij een onveilige gezinssituatie
  • De ouder die het gezag heeft komt te overlijden

Vanaf 1 januari 2023 is de wet gewijzigd; gezamenlijk gezag door erkenning

Ongehuwde en niet geregistreerde ouders ervaren het vaak als een drempel om zelf het gezamenlijk gezag te regelen. Dit heeft als risico dat het gezamenlijk gezag niet wordt aangevraagd. De overheid maakt het krijgen van gezag graag makkelijker.

Daarom is per 1 januari 2023 de wet gewijzigd. In de wet is vastgelegd dat ook ongehuwde en niet-geregistreerde partners bij het erkennen van hun kind automatisch gezamenlijk ouderlijk gezag krijgen met de moeder. Zij hoeven het gezag niet langer samen met de moeder aan te vragen bij de rechtbank. Voor kinderen die erkend zijn voor 1 januari 2023 verandert er niets door de wetswijziging. Zij vallen nog onder de oude wetgeving. Dat betekent dat ouders het gezamenlijk gezag alsnog apart moeten regelen.

Gezag aanvragen

Wanneer een kind is erkend maar de ouders nog niet samen het gezag hebben kunnen de ouders samen online een gezamenlijk verzoek indienen bij de rechtbank(externe link). Dit is eenvoudig, gratis en duurt slechts 10 minuten. In de meeste gevallen geldt dat daarna de erkenner het gezamenlijk gezag met de moeder over het kind krijgt.

Overgangsregeling

Is een kind erkend voor 1 januari 2023 maar na deze datum geboren? Dan moet degene die het kind erkend heeft nog steeds apart met de moeder het gezamenlijk gezag aanvragen.

Wat betekent het hebben van gezag?

Het gezag over een kind brengt meer rechten en plichten met zich mee dan alleen het ouderschap. Wanneer een ouder het gezag heeft, heeft diegene ook daadwerkelijk het recht en de plicht om het kind te verzorgen en op te voeden.

Dit is dus uitgebreider dan alleen een recht op omgang en een verantwoordelijkheid voor het (mee-)betalen aan de verzorging en opvoeding van kinderen. Gezaghebbenden kunnen ook belangrijke beslissingen nemen over het kind. Denk hierbij aan een schoolkeuze, medische beslissingen, een verhuizing of het aanvragen van een reisdocument en een vakantie naar het buitenland. Een ouder die alleen het gezag heeft, heeft bij het nemen van deze beslissingen geen toestemming nodig van de andere ouder zonder gezag.