Participatietraject over toekomst terrein aanloophaven/Kooizand afgerond

INLEIDING

Na het terugtrekken van het eerdere plan voor een sociaal ontwikkelbedrijf (najaar 2024) besloot de gemeenteraad van Huizen een nieuw, breed participatietraject te starten. Doel: samen met de buurt komen tot een toekomstbestendige, gedragen invulling van het terrein van de voormalige zeilschool aan het Gooimeer.
Het participatieplan van februari 2025 beschreef vier opeenvolgende fasen:

1. Vertrouwen & kaders
2. Behoeftes & belangen
3. Co-productie van oplossingen
4. Afronding & besluitvorming

Het traject liep van maart tot november 2025 en is gezamenlijk uitgevoerd door gemeente, bewoners en Bureau Buhrs. De aanpak was gebaseerd op co-creatie: samen plannen maken binnen heldere kaders, met oog voor de belangen van alle partijen.

FASE 1 – VERTROUWEN & KADERS (MAART–APRIL 2025)

De eerste fase stond in het teken van het herstellen van vertrouwen na eerdere teleurstellingen, en van het gezamenlijk vaststellen van de spelregels, thema’s en randvoorwaarden. 

Tijdens de werksessie van 25 maart ontmoetten gemeente, bewoners en stuurgroep elkaar voor het eerst in deze nieuwe samenstelling. Deelnemers bespraken thema’s als maatschappelijke invulling, recreatie en nautiek, natuur, verkeersveiligheid, leefbaarheid, schaalgrootte en financiële haalbaarheid.

De gesprekken verliepen open, met wederzijds respect, maar ook met zichtbare gevoeligheden door ervaringen uit het verleden. Belangrijke uitkomsten waren:

• De maatschappelijke functie (werkplekken voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt) blijft een gemeentelijke doelstelling, maar moet passen bij de schaal van de wijk.
• Kleinschaligheid en natuurbehoud zijn voor bewoners essentiële uitgangspunten.
• Veiligheid, leefbaarheid en autoluwheid gelden als harde randvoorwaarden voor de bewoners.

In de brede inloopbijeenkomst van 14 april werden deze thema’s voorgelegd aan een groter publiek. Circa dertig bezoekers gaven hun prioriteiten aan via themapanelen. De voorkeuren bevestigden de bevindingen uit de werksessie: bewoners willen een groene, kleinschalige en nautisch karaktervolle plek met ruimte voor ontmoeting, maar zonder grootschalige horeca of drukte. 

Deze gezamenlijke inzichten vormden de basis voor fase 2, waarin de inhoudelijke wensen verder werden uitgewerkt.

FASE 2 – BEHOEFTES & BELANGEN (MEI–JUNI 2025)

Enquête en interviews

Een online enquête leverde 343 reacties op, waarvan ruim 85% uit de directe omgeving. De drie belangrijkste thema’s bleken:

1. Recreatieve en nautische functie – herstel van de zeil- en watersportfunctie, kleinschalige horeca, activiteiten op en rond het water.
2. Natuur en ecologie – behoud van groen, biodiversiteit en duurzaamheid.
3. Leefbaarheid – rust, (verkeers)veiligheid en een prettige sfeer.

Daarnaast spraken bewoners zich duidelijk uit voor financiële realisme en kleinschaligheid, met een breed gevoelde behoefte aan vertrouwen in de gemeente. De uitkomsten bevestigden dat een sociaal-maatschappelijke invulling wél gewenst is, mits passend bij de omgeving.

De resultaten zijn verdiept in interviews en een werksessie op 14 mei, waarin belangen per stakeholder werden uitgewerkt (bewoners, recreanten, gemeente sociaal en fysiek domein, doelgroep werkzoekenden).
De analyse liet zien:

• Een gemeenschappelijk draagvlak voor een nautisch, groen en sociaal concept.
• Verschillen vooral in schaalgrootte en verkeersdruk.
• Een gedeelde overtuiging dat het plan autoluw, financieel haalbaar en sociaal relevant moet zijn.

Deze inzichten werden samengebracht in een belangenmatrix die kansen en spanningsvelden inzichtelijk maakte. 

Kansen:

• Kleinschalige nautische invulling met maatschappelijke horeca.
• Natuurinclusief ontwerp.
• Werkplekken met buurtbetrokkenheid.

Spanningen:

• Bereikbaarheid versus autoluwheid.
• Financiële haalbaarheid versus maatschappelijke waarde.
• Concentratie van werkplekken versus gewenste kleinschaligheid.

De werkgroep besloot deze uitkomsten te gebruiken als bouwstenen voor de volgende stap: het genereren van concrete ideeën.

FASE 3 – CO-PRODUCTIE VAN OPLOSSINGEN (JUNI–SEPTEMBER 2025)

Ideeënsessie 11 juni

In een creatieve ideeënsessie brachten bewoners, ambtenaren en ervaringsdeskundigen (o.a. van A Beautiful Mess en Kringloop Kleurrijk) een brede reeks voorstellen in. De avond draaide om inspiratie, niet om haalbaarheid. Belangrijkste opbrengsten:

• Recreatief-nautisch: boot- en SUP-verhuur, kleine zeilschool, passantenhaven, waterscouting, nautische educatie.
• Leefbaarheid: “bruisend tot zes uur – ruis na acht”, kindvriendelijke voorzieningen, sociaal theehuis, ontmoetingsplek, seizoensgebonden gebruik.
• Natuur en ecologie: voedsel- en pluktuin, behoud bomen, insectenhotels, natuureducatie.
• Maatschappelijke invulling: werkplekken in groenbeheer, horeca, onderhoud en dienstverlening.

De gezamenlijke droomschets 2030 verbeeldde een rustige, groene, levendige plek aan het water – een ontmoetingsplek voor iedereen, met nadruk op verbinding, veiligheid en kleinschaligheid.

Haalbaarheidssessies juli en september

Tijdens de haalbaarheidssessie van 8 juli werd voor het eerst gekeken naar realistische combinaties van functies. Vier groepen legden puzzelstukken samen (theehuis, repaircafé, zeilschool, groenbeheer). Opvallend was de grote overeenstemming:

• Een kleinschalig theehuis als centrale ontmoetingsplek.
• Werkplekken voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
• Autoluwe inrichting en behoud van buurtactiviteiten.
• Financiële zelfredzaamheid als uitgangspunt.

De sessie leverde ook knelpunten op: verkeersveiligheid, exploitatie, continuïteit van werkplekken en verdeling van kosten. De gemeente kondigde aan drie varianten in schaalgrootte te laten doorrekenen.

Op 25 augustus (extra sessie) werden deze varianten (klein, middel, groot) besproken met experts in verkeer, ecologie en financiën. De belangrijkste inzichten:

• Variant 1 (kleinste): verkeersveilig, maar financieel zwak.
• Variant 2 (midden): kleinschalig, financieel net haalbaar.
• Variant 3 (grootste): financieel gezond, maar veel impact op verkeer en natuur.

Er was brede consensus dat de middenvariant het best aansluit bij de balans tussen draagvlak en haalbaarheid. Tegelijk werden zorgen over verkeer en bomenkap benadrukt, wat later leidde tot verdieping van deze thema’s.

In deze sessie kwamen frustraties naar boven over onderdelen die wel en niet door de gemeente waren meegenomen in de varianten (met name het nautische deel bleef onderbelicht). Ook hadden de bewoners de indruk dat de gemeente plannen voorlegde en een te groot plan wilde doordrukken. Het vertrouwen tussen bewoners en gemeente kwam hierdoor onder druk te staan.

VERTROUWENSHERSTEL (SEPTEMBER–OKTOBER 2025)

Tijdens de bewonersbijeenkomst van 23 september, speciaal belegd om het gesprek tussen buurtbewoners onderling te faciliteren, werd onderling openlijk gesproken over frustraties, misverstanden en het gevoel dat bewoners onvoldoende gehoord waren. 

Belangrijkste afspraken:

• Werken met duidelijke gespreksregels.
• Meer transparantie over kaders en antwoorden.
• Gemeente erkent dat een gemeentelijk sociaal ontwikkelbedrijf op deze plek mogelijk niet haalbaar is en geeft ruimte aan het inbrengen van een idee voor een mogelijk alternatief buurtplan.

De extra vertrouwenssessie van 15 oktober met een delegatie bewoners en gemeente bevestigde deze koers: alle partijen willen verder, mits er openheid, respect en gelijkwaardigheid is. De begrippen openheid, transparantie, luisteren en respect werden benoemd als kernwaarden voor het vervolg.

Er werd afgesproken om op 4 november twee plannen te presenteren:

1. een gemeentelijke variant (sociaal ontwikkelbedrijf, minimaal haalbaar)
2. een buurtvariant (maatschappelijk initiatief)

Daarnaast is er voor de derde ontwkkelrichting (marktpartij) vanuit de buurt een eerste aanzet gedaan voor voorwaarden die gepaard zouden moeten gaan met een aanbesteding aan een marktpartij. Deze informatie kan mee worden genomen in een eventueel vervolg.

FASE 4 – ONTWIKKELRICHTINGEN & AFRONDING (NOVEMBER 2025)

4 november: gezamenlijke bijeenkomst

Tijdens de bijeenkomst presenteerden gemeente en werkgroep hun voorstellen. 

Ontwikkelrichting 1 – Gemeentelijk sociaal ontwikkelbedrijf

De gemeente toonde aan dat geen enkele variant volledig voldoet aan zowel de sociale criteria (voldoende werkplekken) als de draagvlakvereisten. Grotere plannen leveren meer werkplekken op, maar veroorzaken te veel verkeer en overlast; kleinere plannen passen beter in de wijk, maar missen financiële en sociale haalbaarheid. Conclusie: de oorspronkelijke doelstelling, een sociaal ontwikkelbedrijf in eigendom van de gemeente en met ondernemersrisico gedreven door de gemeente, is niet uitvoerbaar op deze locatie.

Ontwikkelrichting 2 – Buurtplan/maatschappelijk initiatief

Door de buurtbewoners die deel uitmaken van de werkgroep is een alternatief plan gepresenteerd voor het ontwikkelen van de locatie met een nautische bestemming en ondersteunende horeca wat op draagvlak uit de buurt lijkt te kunnen rekenen. Ze presenteerden een kleinschalig, nautisch en groen concept:

• Passantensteiger (ca. 15 ligplaatsen, incl. water- en stroompunten)
• Uitkijktoren (als landmark om Huizen als haven van het Gooi op de kaart te zetten)
• Oude botenloods als zeilschool en buurt- of instructieruimte
• Sanitaire voorzieningen (toiletten, douche en wasruimte)
• Kleine kiosk of theetuin/lunchroom (alleen overdag)
• Natuureducatie en speeltuin
• Behoud van bomen, kleurrijke beplanting
• Beheer en exploitatie via stichting of vereniging, met betrokkenheid van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt in groenonderhoud, schoonmaak en bediening

Deze invulling kenmerkt zich door aandacht voor dagrecreatie, natuur en rust, en biedt in die zin maatschappelijke meerwaarde – zij het in lichtere vorm (omdat een beperkt aantal werkplekken voor inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt wordt gerealiseerd).

Aandachtspunten hierbij zijn:

• een verkeersveilige en autoluwe inrichting
• natuurinclusieve ontwikkeling en behoud van bomen
• transparante samenwerking tussen gemeente en bewoners
• haalbare financiële structuur met ruimte voor fondsen en subsidies

De aanwezigen reageerden positief op de creativiteit, kleinschaligheid en lokale verankering. Vragen gingen vooral over organisatie, financiering, aantal werkplekken en juridische constructie. De gemeente gaf aan de bewoners desgewenst te kunnen ondersteunen bij het uitwerken van deze aspecten. Het initiatief daartoe ligt bij de bewoners.

CONCLUSIE VAN HET TRAJECT

Het participatietraject Meerzicht heeft in negen maanden geleid tot herstel van dialoog, gedeeld inzicht en een breed gedragen richting. Hoewel het oorspronkelijke doel – een gemeentelijk sociaal ontwikkelbedrijf – niet haalbaar bleek, is er wél een mogelijk alternatief ontstaan vanuit de buurt dat aansluit bij de kernwaarden van de bewoners: kleinschalig, sociaal, nautisch en groen.

Een mogelijk plan voor een kleinschalige dagvoorziening (kiosk/theehuis), aangevuld met nautische verhuur, zeil- en educatieactiviteiten, biedt zowel maatschappelijke als recreatieve waarde, zonder de leefbaarheid te schaden. Het beheer door een lokale stichting of vereniging met betrokkenheid van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt geeft het project sociale betekenis en borgt lokale betrokkenheid.

In de werkgroep is afgesproken dat de buurtbewoners hun alternatieve plan presenteren aan de commissie fysiek domein. Het is vervolgens aan de gemeenteraad om het college al dan niet opdracht te geven om dit alternatief verder te onderzoeken. 

Het traject is positief afgesloten. Alle aanwezigen waarderen dat er constructief is samengewerkt en dat beide partijen bereid zijn gebleken het gesprek open te voeren.